eHealth op de werkvloer: eerste- en tweedelijn werken samen aan zwangerschaps-app

In de serie ‘eHealth op de werkvloer’ spreekt SmartHealth met zorgprofessionals die dagelijks te maken hebben met eHealth-toepassingen. Veel van deze technologische innovaties betekenen op papier efficiënter werken, kwaliteitsverbetering of kostenverlaging, maar in de praktijk zijn er vaak genoeg obstakels te overwinnen. Een kwestie van tussen droom en daad? Deze week: Kirsten Smeets, gynaecoloog en Melany Diepenmaat, klinisch verloskundige in het Slingeland Ziekenhuis.

Afgelopen week werd er taart gegeten in het Slingeland Ziekenhuis. De app ZwApp, die het ziekenhuis in samenwerking met de Nederlandse medische appbouwer SynAppz ontwikkelde, is inmiddels ruim vierduizend keer gedownload. Heel verbazingwekkend is dat hoge downloadcijfer overigens niet. De app werd voor de zomer gelanceerd en daarna direct grootschalig door landelijke radio, krant en online media opgepikt. De ontwikkeling van de app had echter meer voeten in de aarde.ZwApp werd voor de zomer gelanceerd en daarna direct grootschalig door landelijke radio, krant en online media opgepikt

Al enige tijd bleek Nederland in vergelijking met omliggende landen een te hoog babysterftecijfer te hebben. “Als gevolg daarvan zijn er door het hele land diverse initiatieven ontplooid om dit cijfer gezamenlijk terug te dringen, onder andere betere samenwerking tussen verloskundigen en gynaecologen. Bij ons in de regio is toen het verloskundig samenwerkingsverband (VSV) de Slinge ontstaan. Binnen deze VSV werken we samen met eerstelijns- en tweedelijns verloskundigen, gynaecologen, kinderartsen, kraamzorg en jeugdgezondheidszorg”, vertelt gynaecologe Kirsten Smeets, zelf werkzaam in het Slingeland Ziekenhuis. “Binnen dat VSV ontstond het idee voor een app voor zwangeren. Uit ervaringen wisten we dat vrouwen onder controle zijn bij de verloskundige, en vrouwen die bij ons in het ziekenhuis onder controle zijn, niet dezelfde informatie ontvangen. Dat gebrek aan eenduidige informatie zorgt voor ongewenste onrust voor een zwangere vrouw.”

Masterthesis

Het idee van de app blijft wegens de hoge ontwikkelkosten in eerste instantie op de plank liggen. Totdat Melany Diepenmaat aan de slag gaat als klinisch verloskundige in het ziekenhuis en over het idee van de app hoort. “Ik zag direct de potentie van zo’n app. Als ik een zwangere vrouw bij mij op de poli heb, dan is zij doorgaans goed geïnformeerd, maar niet altijd met de juiste informatie. Dat zorgt ervoor dat zo’n vrouw onbewust ongerust en onzeker wordt. Het idee om hen een platform te geven met daarop dezelfde informatie die wij als verloskundigen, gynaecologen en verpleegkundigen gebruiken, leek mij een goede oplossing.” Naast haar functie als klinisch verloskundige, doet Diepenmaat de master physician assistant. Daarvoor dient zij zowel een literatuurstudie als een masterthesis te doen. Haar literatuurstudie richt ze op eHealth en de toegevoegde waarde hiervan binnen de zorg.

“Binnen die literatuurstudie heb ik voor het Slingeland Ziekenhuis een aanbeveling geschreven voor een eHealth tool, in dit geval een app waarmee zwangere vrouwen betrouwbare informatie kunnen vinden. Daar heb ik een onderzoek aan verbonden, waarbij ik door middel van een casestudy met een nulmeting en kwalitatieve interviews ga kijken of zwangere vrouwen daadwerkelijk minder vaak bellen met vragen en of zij zich inderdaad minder onzeker voelen.” De app, genaamd ZwApp, vormt de basis van Diepenmaat’s masterthesis.

Brainstormsessies

In eerste instantie proberen Smeets en Diepenmaat om via het consortium oost, waar alle regionale VSV’s onder vallen, budget te krijgen voor hun app. “Dat bleek helaas niet mogelijk: zo’n app is te kostbaar. Als zij ons daar het geld voor zouden geven, bleef er voor de andere VSV’s niets meer over.” Uiteindelijk besluit het Slingeland Ziekenhuis tot groot plezier van het ZwApp-team zelf de ontwikkeling van de app te bekostigen.

De inhoud van de app wordt geschreven door een groepje van vier mensen: Smeets, Diepenmaat en twee obstetrie en gynaecologie verpleegkundigen. De bibliotheek is samengesteld met professionele informatie die de richtlijnen en protocollen van de beroepsorganisatie verloskundigen (KNOV) en de landelijke vereniging van gynaecologen (NVOG) volgen. De basis van de app komt tot stand door middel van een brainstormsessie waarbij zowel ‘patiënten’ (zwangere vrouwen) als vertegenwoordigers van het hele VSV zijn uitgenodigd. “Onze doelgroep heeft naast betrouwbare medische informatie ook behoefte aan leuke informatie”“Met al deze mensen hebben we besproken welke zaken zij op dit moment missen in het huidige aanbod van zwangerschapsapps en waar zij wel of geen behoefte aan hebben. Daar kwam vanuit onze doelgroep ook naar voren dat zij naast betrouwbare medische informatie ook behoefte hebben aan leuke informatie, zoals de ontwikkeling van de baby van week tot week, de mogelijkheid om foto’s of harttoontjes toe te voegen en om een dagboekje bij te houden. Dat die dingen nu in de app zitten, komt echt doordat wij dat als feedback hebben gekregen van onze gebruikers.” Nadat de eerste versie van de app klaar is, volgt een pilotfase met vijfentwintig zwangeren. “Met hen wilden we kijken of de app überhaupt prettig werkt, of alles goed te vinden is, wat zij eventueel nog missen. Er kwamen daarbij nog een paar technische mankementen naar boven, maar die zijn inmiddels opgelost.”

Informatie op maat

Als een gebruiker de ZwApp download, vult zij eerst een medisch profiel in, met relevante informatie over haar gezondheid en eventuele ziektegeschiedenis. Als een vrouw in dat profiel aangeeft op dit moment nog te roken of drinken, dan wordt zij direct doorgelinkt naar een ingebouwde interventie om haar te ondersteunen bij het stoppen met roken of drinken. “Ook dat is een uniek aspect aan onze app”, vertelt Diepenmaat, “Wij willen vrouwen op een laagdrempelig manier vanaf het prille begin van hun zwangerschap ondersteunen.”

Naast het bieden van betrouwbare en eenduidige informatie, hopen Smeets en Diepenmaat dat de app er ook voor zorgt dat het bezoek in de spreekkamer efficiënter wordt. “Dankzij de app kunnen zwangeren beter voorbereid naar hun afspraak komen”, aldus Diepenmaat. “Gebruikers krijgen per week relevante informatie passend bij het aantal weken zwangerschap. Bij week dertig krijg je bijvoorbeeld informatie over pijnstilling. In week tweeëndertig kom je bij je verloskundige en ga je daarover in gesprek. Voor de zwangere is het wel zo fijn als zij op dat moment over haar opties van pijnstilling heeft nagedacht en daardoor gerichte vragen kan stellen.”

Een unieke app

Een koppeling tussen het ziekenhuisinformatie systeem en de data in ZwApp is er niet. Dat was volgens Smeets uit veiligheidsoverwegingen een bewuste keuze vanuit het Slingeland Ziekenhuis. “Privacy komt zo niet in het geding: alle gegevens in de app zijn eigendom van de patiënt zelf”, verklaart Diepenmaat. Het is wel mogelijk om na het invullen van het medisch profiel een PDF-bestand te downloaden en dit uit te printen. “Door dit mee te nemen naar het eerste intake gesprek bij de verloskundige of gynaecoloog verloopt dit consult efficiënter.”

Het aanbod van zwangerschappsapps in de Appstore is groot. “Er bestaan al zoveel apps voor zwangeren, waarom moet er dan nog eentje bijkomen zal men zich afvragen”, meent Smeets. “Hier hebben wij samen met de ontwikkelaars goed over nagedacht en gebrainstormd. “De privacy van onze gebruikers komt bij ZwApp niet in het geding”Wij kwamen erop uit dat een app zoals de ZwApp simpelweg nog niet bestond. De ZwApp is namelijk gratis en heeft geen commerciële bijgedachten. De informatie is geschreven door professionals, is up to date en op de actuele situatie van de zwangere gericht.” Daarnaast is de informatie op maat die ZwApp biedt volgens Smeets uniek. “Wanneer de zwangere een verhoogd BMI heeft krijgt ze extra groeiecho’s en wordt ze standaard getest op zwangerschapssuiker. Zij krijgt op het goede tijdstip extra informatie hierover.”

Landelijke uitrol

Inmiddels hebben al meerdere VSV’s uit de regio, maar ook uit de rest van Nederland, aangegeven interesse te hebben in de app. “Wij zijn op dit moment met Synappz en het Slingeland Ziekenhuis aan het kijken hoe we de ZwApp kunnen aanbieden aan andere VSV`s. Op korte termijn zullen wij een bijeenkomst plannen voor de VSV’s van Consortium Oost en andere VSV’s in Nederland die inmiddels belangstelling hebben getoond. Daarnaast hebben wij contact met de KNOV en NVOG, samen met hen zal worden bekeken hoe we de ZwApp verder kunnen uitrollen.”

Gepubliceerd op www.smarthealth.nl